Димәк, күпчелек вакытта, сез көтмәгән нәрсә булганда, сез тиз аңлыйсыз, бу сез күрергә яки күрергә тиеш, ким дигәндә мөмкинлек. Әлбәттә, һава хәрәкәтен контрольдә тоту миңа тоташуны сагынды. Яисә, икътисад мисалын алыгыз. 2008-нче финанс кризисын бик аз кеше көткән иде, ләкин бу булганнан соң, икътисадчылар аның теоретик нигезенә дә, тарихи моделенә дә туры килүен аңладылар.
Ләкин, кайвакыт вакыйгалар чиратлашалар һәм зур ачылышлардан соң да нәрсә булганы турында уйланалар.
Хәзерге вакытта АКШ икътисады бик иске инфляция кичерә, артык күп акча товарны куа. Башкача әйткәндә, көчле сорау чикләнгән тәэмин итүгә каршы килә, шуңа бәяләр күтәрелә.
Ләкин чыннан да ике тәэмин итү чикләүләре бар, аларның кайберләрен башкаларга караганда аңлау җиңелрәк.
Күпчелек кеше хәзерге вакытта билгеле тәэмин итү чылбыры проблемаларын көтмәгән - корабльләр артка-артка төшүне көтәләр, контейнерлар белән тулы машиналар кую урыннары, урыннары җитәрлек булмаган складлар. Ләкин алар була башлагач, бу проблемалар бик акыллы була. Хезмәтләр сатып алудан куркып, спорт залына барудан курыккан кулланучылар күп әйберләр сатып алалар, һәм логистика системасы таләпне канәгатьләндерә алмый.
Икенче яктан, "зур отставка" - эшкә урнашкан кешеләр саны пандемиягә кадәр 5 миллионнан түбән булса да, яки алдагы тенденциядән түбәнрәк булса да, хезмәт кытлыгы булып күренде - әле бераз серле.
2008 кризисыннан соң дәвамлы эшсезлекне аңлату өчен кулланылган "осталык аермасы" ннан аермалы буларак, бу хезмәт кытлыгы реаль булып күренә. Эшчеләр рекордлы ставка белән отставкага китәләр, бу аларның яңа эш эзләүдә ышанычларын күрсәтә. Хезмәт хакы гадәттә чәчәк ату белән бәйле темпта арта. Шуңа күрә, эшләгән америкалылар саны элеккегә караганда күпкә азрак булса да, эшчеләр үзләрен көчле хис итәләр. Нигә?
Бу ел башында күпләр эшсезлек буенча пособиеләрне күтәрү эш урыннарын кабул итү стимулын киметәчәк дип әйтәләр. Ләкин бу өстәмә ташламалар күпчелек штатларда июнь аеннан һәм сентябрь башында бөтен ил буенча юкка чыгарылды; бу кыскарту пункты эшкә яки хезмәттә катнашуга үлчәнә торган йогынты ясамый кебек.
Моны кире кагу кыен булган тагын бер хикәя - пандемия вакытында алынган күп ярдәм күп кешеләрнең гадәттәгегә караганда күбрәк акча алуына китерде, бу аларга киләсе эшләрен сайлау өчен җитәрлек икътисади урын бирде.
Азрак оптимистик хикәя әйтә, кайбер хезмәткәрләр әле дә эшкә кире кайтырга курка, һәм / яки күп кеше эшкә кире кайта алмый, чөнки аларның бала карау тәртибе бозылган.
Ләкин ким дигәндә бер мөмкинлек бар (бу әйберләр бер-берсеннән аерылмый): пандемия тәҗрибәсе күп эшчеләргә элек күрмәгән мөмкинлекләрне өйрәнергә мөмкинлек бирергә мөмкин.
Мин бу юллар турында аңлаешсыз уйладым, ләкин пандемиядә минем өстенлекле хезмәт экономистларымның берсе булган Ариндражит Дюб күптән түгел моны ачык итеп күрсәтте. Аның сүзләре буенча, "аз хезмәт хакы алган эшчеләр эшләренең начар булуын һәрвакыт бәялиләр" дигән бик күп дәлилләр бар. Берәр нәрсә, мәсәлән, үлемгә китерүче эпидемия - аларны гадәттән чыгарырга мәҗбүр иткәндә, алар нәрсә кичергәннәрен аңлыйлар. Otherәм алар бүтән эшчеләр тәҗрибәсеннән өйрәнә алганга, "отставкага тапкырлаучы" булырга мөмкин, аларның кайберләре ахыр чиктә бүтән эшчеләрне дә шулай эшләргә этәрәчәк.
Миңа бу хикәя өлешчә ошый, чөнки ул үз-үзеңне тотыш экономикасының төп ачышларының берсенә туры килә - кешеләрнең көчле статус-кво тискәре карашлары бар. Башкача әйткәндә, яхшырак вариантлар булса да, алар эшләгән эшләрен дәвам итәләр. Барыбызга да билгеле булганча, эшчеләр эштән китү вариантын тикшерергә тиеш булганда, алар пенсия планына кушылырга мөмкин, алар сайлау вариантын тикшерергә тиеш түгел. Автоматик рәвештә теркәлмәгән булса, бу яхшы килешү.
Шуңа күрә мин бик җиңел ышанам, 2019-нчы елда куркыныч эшләрен ташларга тиеш эшчеләр бик күп, ләкин юк, чөнки алар башка вариантларны карамаганнар. Ник дигәндә, пандемиянең җимерелүе яңадан уйланырга китергәндер.
Әлбәттә, без моны белмибез. Ләкин бу вакыйгаларның бер өлеше булса, бу чыннан да яхшы әйбер - Covid-19 дәһшәтләренә көмеш каплау.
Пост вакыты: 15-2021 ноябрь
